Tanınmış adıyla Khaled, tam adıyla Khaled Hadj Brahim, Raï diye bilinen, Cezayir’in kurak çöllerinden köken alan sıcak ve ferahlatıcı, çağdaş bir müziğin dünyaca ünlü temsilcisi. Hiç şüphe yok ki kendisi Raï’yi uluslararası müzik camiasına taşıyabilmiş, dünyanın dört bir yanında müzikseverlerle tanıştırabilmiş, en çağdaş icracısı.

Başkent Cezayir’in 350 kilometre kadar batısında, yine bir Akdeniz sahil kenti olan ve Raï’nin başkenti kabul edilen Oran’da dünyaya gelen Khaled erken yaşta müziğe yakın bir ilgi duymaya başladı, özellikle de adı geçen müzik türüne… O zamanlar sarhoşların, düşkünlerin müziği gözüyle bakılan Raï’yi de seviyordu, Beatles ile James Brown’u da… Gitar çalmayı kendi kendine öğrendi. Onu bas gitar, mızıka ve akordeon izledi; yeteneği sayesinde bir öğretici olmadan bu çalgılara hayat verebilir olmuştu. İlk kaydını çok erken bir yaşta, 14 yaşında doldurdu: «Trigh Lisesi»… Evinden ayrılıp, müzisyenlerin sıklıkla yaptığı gibi bir gezgin hayatı yaşamaya başladı, Raï’nin kabul edilebilir bir müzik türü olarak görüldüğü yegâne yerler olan kulüplerde, eğlencelerde ve düğünlerde zaman zaman çalıyordu.

80’lerin başında Raï’yi Batı’nın elektrikli çalgıları ve stüdyo teknikleriyle kaynaştırmayı hedefleyen yapımcı Raşit Baba Ahmet ile tanışmasının ardından Cheb (Genç) Khaled’in bambaşka bir yazgısı olacaktı. İkisi birlikte müziğin çehresini değiştirdiler. Khaled, doğru zamanda, doğru sesti; makine ritimlerinin, elektrikli tuşlu çalgıların ve gitarların da eklenmesi müziğe yeni bir soluk getirmişti. Yine de toplumun bu müzik türüne bakışı fazla değişmemişti, tarzı «yıkıcı» diye niteleyen Cezayir Hükümeti’nin denetiminden geçemeyen önemli bir kısmının varlığı hâlâ sürüyordu. O yıllardaki ilk çalışmalardan bazı parçalar bugün de «Cheb Khaled’in En İyileri» toplama albümlerinde bulunuyor.

1986’da artık Cheb ismini kullanmayan Khaled ülkesinde yaşanan şiddet olayları nedeniyle Cezayir’i terk etmek zorunda kaldı ve Cezayir Hükümeti tarafından bir süre sınırdışı edildi. Ölüm tehditleri alıyordu, yapımcısı Ahmet de pek çok Raï icracısı gibi öldürülmek istendi. Şöhreti kendinden önce geldiği yer Paris’e yerleşen Khaled müziğini daha geniş kitlelere yaymak için çalışmalara başladı. İlk gerçek albümü «Kutche», içerdiği caz-rock ezgilerle hedeflerine ulaşma konusunda kendisine fazla yardımcı olamadı. 1992’de gelen, parçaların yapımcılığını Michael Brook ve daha çok Don Was’ın üstlendiği «Khaled» ile çok daha önemli bir adım atmış olacaktı. İlk vurucu parçası «Didi»yi de içeren bu albümle Raï yıldızlığı sağlam temellere oturmuş oluyordu. Temellerin harcı ertesi sene gelen ve Was tarafından yapımcılığı üstlenilen «N’ssi N’ssi» ile iyice pekişti. Bu çalışmada funk, rock birleştirilmiş, Khaled’in yetenekli sesine arkadan destek veren Mısırlı bir orkestra sayesinde elde edilen eserle sadece Kuzey Afrika’dan değil, Avrupa’dan da müzikseverlerin beğenisi toplanmıştı.

1996 senesinde bu kez «Sahra» ile yeniden savenlerinin karşısına çıktı. Albümün ilk 45’liği kızı için yazdığı «Ayşa» (Aïcha) Khaled’i Fransız listelerinin başına taşıdı. Bir başka parça, «Oran Marsilya», Fransız hip-hopçular «Akhenton & Imhotep»un vahşi ve hızlı seslendirmeleriyle yine dikkat çekenler arasındaydı. Çok sayıda müzisyen ve yapımcı albümde Khaled’e eşlik etmiş destek vermişti. «Mektûbi» parçasında kendisini hissettiren ve hemen hiç belli etmeden Kuzey Afrika müziğiyle kaynaşmış reggae tarzı da bu çok kaynaklı çalışmanın bir sonucu. Albüm Khaled’in en önemli işi olmuş olsa da Fransa’nın aksine ABD’de çok satmadı.

Khaled’i Raï’nin Kralı ilân eden gelişme ise 1999’da gerçekleşti. Paris’te gerçekleşen ve sahneyi Raşit Taha ve Faudel ile paylaştığı «1-2-3 Soleils» (Üç Güneş) konseri Khaled’in şanına şan kattı. Bu konser Fransa’da gerçekleşen en büyük Cezayir gösterisiyi ve Raï’nin dünya çapındaki en önemli isminin Khaled olduğuna dair akıllarda en ufak bir şüphe dahi bırakmıyordu.

2000 yılında yeni bir yapımcı ile «Kenza» geldi. Eski rock müzisyeni Steve Hillage’in, Khaled’e çalışmalarına biraz daha yaşam katmasında yardımı dokundu. Avrupa’da önemli bir başarı kazanan Khaled çalışmalarına bir süre ara verdi. Ülkemize de konser vermeye gelen Raï’nin başarılı temsilcisinin sahnedeki icrasına yönelik kimi eleştiriler olmuştu. Unutulmaz konserleriyle tanınan Khaled’den ateşli bir gösteri bekleyen izleyiciler, müziği her ne kadar coşturucu olsa da sanatçının sahnede mikrofonun başından hemen hemen hiç ayrılmaması karşısında hayal kırıklığına uğramışlardı.

Kaynak: Last.fm

Bu sayfada bulunan metinlerin kaynağı sonunda belirtilmiştir. İçeriklerin hatalı ya da uygunsuz olduğunu düşünüyorsanız lütfen bizi bilgilendirin.